Een heilige schilder.

Fra Angelico (de 'engelachtige broeder') was een Dominicaanse frater, die leefde van ongeveer 1395 tot 1455. In 1417 trad hij toe in een Dominicaner klooster in Florence. De middeleeuwen zijn net afgelopen en de vroege Renaissance, met als grote meester Giotto, is voorzichtig gestart. Fra Angelico leeft in deze tijd van nieuwe ontdekkingen en is in staat, naar gelang de opdracht, om op een Gotische manier (met veel bladgoud) een kunstwerk te maken. Ook kan hij in de Renaissance stijl schilderen, waarbij het landschap, maar ook het lijnperspectief steeds belangrijker worden. Hij heeft veel schilderijen en fresco's gemaakt, maar zoals je zult begrijpen, wel allemaal met een religieus thema. Het schilderij dat je hier ziet is 'De Annunciatie'. Je zult misschien denken, daar heb je al over geschreven. Klopt, maar de uitvoering van Da Vinci is van veel later datum. In het schilderij van Fra Angelico zijn een aantal opvallende details te zien. Net als in het schilderij van Da Vinci zien we Maria en de aardsengel Gabriël. Gabriël komt Maria vertellen dat ze zwanger wordt van God's zoon Jezus. Ook zit Maria buiten en zit ze (vanuit het schilderij geredeneerd) aan de linker kant (de plek die aangeeft dat ze nog niet belangrijk is). Een andere overeenkomst met het schilderij van Da Vinci is dat Maria hier ook een rode jurk aan heeft (symbool van onschuld) maar er een blauw kleed omheen heeft, wat duidt op het hemelse koninginneschap van Maria. Ook hebben beiden al een nimbus om hun hoofd, het symbool van heiligheid. Net als bij alle andere annunciaties heeft Maria de bijbel op haar schoot. Je kunt aan het perspectief zien dat dit schilderij in de vroege Renaissance is gemaakt. Er zit wel perspectief (diepte) in, maar het klopt nog niet helemaal. Maria en Gabriël zijn veel te groot voor het portiek waar ze onder zitten en de twee figuren links lijken een beetje te zweven.

Ik schreef al eerder dat er een paar opvallende details te zien zijn in dit schilderij. Ten eerste zie je in de linker bovenhoek de hand van God, die een lichtbundel naar Maria stuurt en in die lichtbundel (rechts boven het hoofd van Gabriël) zie je een duif. De duif staat symbool voor de Heilige Geest, die Maria zwanger maakt. Wat heel bijzonder is dat op de dakrand van het portiek het gezicht van Jezus is te zien en dat terwijl hij in dit schilderij nog geboren moet gaan worden. Dat het gezicht van Christus is afgebeeld heeft volgens mij te maken met het onderliggende thema van dit schilderij, namelijk de redding van de mens door Jezus. Dit wordt mede versterkt, omdat we op de linker helft van het schilderij Adam en Eva zien, die uit het paradijs worden gejaagd. Vreemd? Nee eigenlijk niet. Door Adam en Eva kennen we de erfzonde, met andere woorden de mens is zondig. Door het leven en sterven van Jezus neemt hij de erfzonde van de mens op zich en worden wij zo gered. Fra Angelico heeft een aantal annunciaties geschilderd, maar deze vind ik zelf het meest intrigerend, omdat er zoveel in te zien is.